आमा

pipala dhungana पिपला ढुंगाना

पीपला ढुंगाना

‌अँधेरो मझेरीको जून हुन् उनी
जसले सँधैभरि उदाइरहनु पर्छ
झलमल्ल भएर
बादलिने अधिकार छैन उनलाई
किनकी उनी आकास होइनन्
बादल लाग्ने अधिकार त
केवल उचाई सँग हुन्छ
सगर सँग हुन्छ
कि त हुन्छ सागर सँग
पुर्ण गहिराइ सँग

उनी न पुर्ण गहिरिन पाउँछिन्
न पुर्ण उचाई छुन
कर्तव्यको दायराले
निलुन्जेल सम्म
पानीको रफ्तारले
काटुन्जेल सम्म
निभाइरहनु पर्छ उनले
निस्फिक्री बगिरहने नदिको
दर्शक धर्म

उनी त बगर हुन्
जसले निल्नु पर्छ
प्रत्येक बहाव र छालहरु
र पनि सुख्खा रहनुपर्छ
त्यो उनको नियति हो

चुनौती पनि
किनकी उनी आमा हुन्
अनि
आमा मात्रैले सक्छिन्
यति विघ्न भार थाम्न
सहन
र सहेर मुस्कुराउँन
त्यसैले त जिन्दगीको
चन्द्रमा हुन् उनी
कहिल्यै नथाक्ने
कहिल्यै नलुक्ने
लाग्दैन उनमा
झरीको सुत्र
न लाग्छ बादलकै
न त ग्रहण नै लाग्छ कहिल्यै
र त स्वस्ति शान्ती हुन् उनी
प्रत्येक जीवनको
ग्रह गोचर शान्त बनाउने

धर्तीमा भएका प्राणी जगतका सम्पूर्ण आमाहरु प्रती हार्दिक नमन! 🙏

रंगिन फूल

pipala dhungana पिपला ढुंगाना

म सडक बाटाेमा
रंगिन फूल फूलेकाे देख्छु
अनेक रंगका
फलफूल पनि देख्छु
देख्छु कहिले
एकाध हरिया पहिरन
देख्छु कहिले मायालु बच्चाहरु
अनि मलाई केवल
ती एक जाेर अाँखाकै
याद अाउँछन्!

म मन्दिर हूँ

pipala dhungana पिपला ढुंगाना

लाग्छ म मन्दिर हूँ

मलाई मन परेको मान्छे
भर्खरै मात्रै पार भयो म देखि
मलाई बाँया पारेर
र थाहा छ
उ अब कहिल्यै फर्केर आउँदैन
यो बाटो
र पाँउदिन मैले
उसको दाँया पर्ने अबसर!!

स्वतन्त्र

भरोसाको डालीमा
बिस्वासको पंन्जाले
समातेर नै
चरो आज स्वतन्त्र छ।
शंकाको दाहसंस्कार गरेरै
निस्कियो होला उ
सपनाको उचाई चुम्न
र त निस्फिक्री उडिरहेछ
नाथे गुलेलीको डर
धूलोमा उडाएर।

नारी

pipala dhungana पिपला ढुंगाना
लिएर दायित्व
बढाएर जिम्मेवारी
सहेर उकुसमुकुस
जो चुपचाप मुस्कुराउँछे
आफ्ना हरुको लागि
खाली कसौँडिको आवाजलाई
निलेरै भन्छे म टन्न छु
न थाक्छे उ कहिल्यै
आफ्ना हरुको नजरमा
न दिक्क मान्ने अधिकार छ उसलाई
न सक्छे दौडिन बनेर स्वतन्त्र
किनकि पैतालाको चालले
नापिन्छ उसको स्वभाव
कड्किएर बिमति जनाउने अधिकार
उसै दिन गाडिन्छ सायद
उसको सालनाल सँगै
पैतालाका चालहरु
धिमे धिमे सुस्ताउँदै जान्छन्
उसको हुर्काइ सँगै
ठेकेदार हो उ
सम्पुर्णलाई खुसी पार्ने ठेक्का लिएकी
भलै मतलब गर्ने कोहि नहुँन्
उसको खुशीको
चाहना र भावनालाई कुल्चाएरै पनि
खुसी खुसी स्विकारोक्तिको भान छर्ने
महान् कलाकार हो उ
र त मुस्कुराउँछे
कुन्नि कुन शक्तिको भरमा
हो त्यही सत्य हो नारी

Pipala Dhungana पिपला ढुङ्गाना

अन्तर्राष्ट्रिय नारी दिवसको शुभकामना सम्पूर्णमा।।

प्रेम आब्हान र स्मृति

pipala dhungana पिपला ढुंगाना

Pipala Dhungana पिपला ढुङ्गाना


अगणित संम्झनाहरुले
रुवाईदिन्छ कतिबेला
जब वर्षौं पहिले भेटिएकाहरु
गुमनाम हुन्छन् यादको अदालतमा
ठ्याक्कै उसैबेला
अत्याउने गरी आइदिन्छ
चार निमेषका लागि भेटिएका
पात्रहरूको याद
समयको नियम मिथ्या लाग्ने गरेर।

प्रिय पात्र
यो ठिक उहि समय हो

म तिमीलाई नमज्जाले
संम्झना गरिरहेको छु।
संम्झनुको विकल्प पनि छैन र
बिर्सनुपर्ने खास कारण पनि

खास बाडुल्कीको नियम
लागु हुन्छ भने
तिमी नरोकिएरै
हिकहिक गर्दै हुनुपर्छ यतिबेला

मलाई त सम्झियौ पनि कसरी भनौँ र
त्यो युग देखि यो युग सम्ममा
मलाई झुक्किएर पनि बाडुल्की लागेको छैन।
लोभ नगरी पठाइदेउ
अलिकति संझना यता पनि
ताकि मलाई हिक्हिकाउन पुगोस्

रुमानी बेगमा
संम्झनाका लहरहरु सँगै
समय,मान्छे र मान्छे भित्रको मन बिचको
बिचित्रको लडाइँ चल्दैछ
एकांकीको रंगमञ्चमा
र म गरिरहेछु अभिनय
नअलमलिएरै
तिम्रो फुर्सद मिल्यो भने
आउनु तिमी पनि
जो मेरो लागि राहत बन्नेछ।

प्रिय पात्र,
तिमीलाई याद गरेपछि
मात्रै हेक्का आयो आज
वर्षौँ भएछ
मैले धरातललाई याद नगरेको
त्यो पारिको क्षितिज त
बिरानो छ उसै पनि
आकाश त्यसैपनि टाढा भाग्छ
म बाट छुइने डर बोकेर
मैले धरातललाई बिर्सेको दिन पछि
आजसम्म आफ्नो धरातल बिर्सेको छैन
क्षितिजलाई पनि उसैदिन भुलिदिएँ
जुन दिन टुट्यो भ्रम उसको काँध
आकाश पुग्ने अन्तिम बिन्दु हो भन्ने

तर
तिमीलाई म केवल
पुजाको लागि याद गर्नेछु
जीवनको त्यो चार निमेष
कसैको जीवन बन्छ भनेर
कुन मनले कल्पिन्छौ र तिमी
तिम्रो कल्पना भन्दा पर,त्यो पुग्न नसकिने आकाश
भन्दा पनि बिशाल
अश्वमेध यज्ञ जो बनाएर गयौ मनको मन्दिर भित्र
भलै अबिर यात्रा गर्ने ढोंगीहरुको कमि थियो

तिमी पत्याउछौ?
मैले बाँचेको युग भरि पछ्याएका सबैलाई
नछोएरै पछ्याएँ आजसम्म
तिमीलाई गल्तीले छुन पाँए
यति मिठो गल्ती कि
जसलाई म हज्जार पटक दोहोर्याउन चाहन्छु
बिना कुनै गुनासो बिना कुनै पश्चाताप!
तिनका सग्लो अनुसार मात्रै
आउँछन् याद बनेर
तर तिम्रो
बास्ना देखि बेगरका सबै सबै याद बनेर आउँछन्
जसले अत्याउन सम्म अत्याउँछ।

हो मलाई उचाई सँग प्रेम छ र त
आकाशलाई प्रेम गर्छु
उसले आजसम्म म सँग भेट्छु भनेर
कसम पनि खाएको छैन
प्रेमालाप पनि गरेको छैन
उ यति ज्याद्रो छ कि
चुपचाप नियाल्छ मेरो छट्पटी
सायद उसको त्यहि ज्याद्रोपनले
मलाई ज्याद्रो बनाएको हुनुपर्छ
यो चुपचाप सताउने उसको बानीको
आदत बनेको छ मलाई
ठ्याक्कै उस्तै रमाउँछु म
तिम्रो मौनता सँग अचेल

हृदयको स्पन्दन बाटै दिनु तिमी
मैले सोधेका हज्जार प्रश्नहरुको उत्तर।
याद गर्नु तिमी
यो बयान नभएर प्रश्न हो
आदेश नभएर आब्हान हो
कहिले मिल्छ तिम्रो एक टुक्रा समय??
बन्द गरेर कर्ण हृदयले सुन्नेछु तिमीलाई
मलाई भरपुर बाँच्नुछ त्यहि समयमा
यहि काललाई साक्षी राखेर।

नामको भोकले दौडिएको एउटा मनुवा

pipala dhungana पिपला ढुंगाना

जब नियतिको मझेरीमा
कैयौँपटक पछारिन्छ
ठोक्किन्छ, 
पल्टिन्छ,
अनि बजारिन्छ कर्मको बलँेसीमा
समयले अबेला गरिदिन्छ बिर्सेरै
पर्खाइमा आफ्नो उभिने पालो

देखिरहन्छ सपना
किनकि सपना देख्नु
उसको अन्तिम लक्ष्य हो ।
या भनौँ आदत भएको छ उसलाई
ऊ कसरी पो मारोस्
नाम रूपी भोकको कीरा
मनको कुनाबाट ?
सपना देख्नु त नियति हो जिन्दगीको
कसरी निमोठ्न सक्छ र  मान्छे
आफ्नै सपनाको घाँटी ?
जिन्दगी आखिर
लड्नु र उठ्नु नै त हो जानेरै पनि

फगत आफ्नै बलबुताले चलाएर जिन्दगी
चलाएर या घिसारेर जे भने पनि
पाइला रोकेको छैन
भलै दौडिनेहरुको भीडमा  एक्लियो ऊ
सक्दिनँ राम बन्न त के हराम नै बन्नुपर्छ भन्ने छ र ?
एकालाप गर्दै सङ्घर्षको इतिहासभरि
किनकि आफूलाई आफूले जति
बुझ्ने कोही भेटेन उसले
ताकि सकोस वार्तालाप गर्न

 

उसले लडेको सम्झियो
शङ्कै गरेन कतै मलाई लडाइयो कि भनेर
किनकि ऊ निसङ्कोच विश्वास गर्न जन्मेको हो
आफूले आफूलाई बुझ्दासम्म लहैलहैमा
जिन्दगीले बिट मारिसकेछ ।

पश्चाताप समाधान होइन भनेर
जान्दा जान्दै पनि
मनन गर्दै गर्दा
आँखै अगाडि आफ्नै सपनाले
खरानी बनाएको
आफ्नै विम्ब प्रतिविम्ब देखेर
धेरै बेर पछुतायो ऊ
जिन्दगीको अन्तिम चरणमा पनि

ठीक उसैबेला
चिसो सिरेटो मष्तिस्क
छेड्ने गरी
एउटा कुनाबाट दगुर्छ
झस्काउँछ उसलाई
तन्द्रा पर्छ केही निमेषको
त्यहाँ पनि लखेटिन्छ बिचरो

लखतरान भएर  फर्किन्छ
हातमा सिङ्गो शून्य लिएर
शून्य नै शून्य ओढेका
मान्छेहरुको बस्ती हुँदै
भुस्याहा कुकुर काखी  च्यापेर,
निदाइरहेको बिर्खे माइलो भेट्टाउँछ
अलिपर देख्छ
एक्सन कटको डाइलग बोलिराखेकी जुनेली
अवचेतन मनको निम्ता स्वरूप
सुँघिरहेकी हुन्छे ग्लु स्निफिङ

त्यो शून्यताको अन्त्य नहुँदै
फेरि अर्को बिहान जन्मन्छ
उस्तै उस्तै  सिरेटो बोकेर 
उसैगरी च्यापु थरथराइ रहेका
मान्छेहरुको बस्ती बिउँझिन्छ

एउटा कालो युगदेखि
कालो युगसम्म आइपुग्दा
बल्ल ब्युतिन्छ बिचरो
जिन्दगी कति बिजायो
भनेर गिन्ती हुनथाल्छ
युगले नेटो काट्दै गरेको देख्छ

जीवन जिउनुको मज्जा आउँदैन उसलाई
अनि
सर्लक्क पन्छाएर प्राणरूपी बोझ
जिन्दगीभर देखिएका
गगनचुम्बी सपनाहरु
विपनामाथि नै थाँती राखेर
समयले थमाएको रिस्ता निभाउँदै
एउटा कालो युगको प्रतिनिधित्व स्वरूप
झ्याप्पै निभ्छ प्रेमील दीपक
निष्पट्ट अँध्यारोको बेवास्ता गरेरै
सधैँ आफू अँध्यारोमा बसेको ऊ
बल्ल आज आजाद भएको छ
बल्ल आज उज्यालिएको छ ।

रोएँ

हिजो जिन्दगीले झुक्यायो र रोएँ।
आज फेरी जिन्दगीले दुखायो र रोएँ
आँशु पनि तलतल लाग्ने अफिम जस्तै लत भएछ
पिउँदा पिउँदै मनको तलाउ सुकायो र रोएँ।।

बाँच्नु र मर्नु

पिपला ढुङ्गाना

कतै बाँचेर मरिरहेछ जिन्दगी
कतै मरेर बाँचिरहेछ,
कहिले मर्नु न बाँच्नुको दोसाँधमा
कहिले बाँच्नु र मर्नुको संघारमा
साँच्चै जिन्दगी मरेर बाँचिरहेछ या
मरेरै बाँचिरहेछ होला?
सोध्न मन छ त्यो एक हुल बुख्याचाहरु सँग
साँच्चै जिन्दगी बाँच्न त बाँचिरहेछ?

छल

pipala dhungana पिपला ढुंगाना

जे हुन्छ जस्तो हुन्छ,अचेल सबै छलमा हुन्छ,
जसको शक्ति उसको भक्ति लेखाजोखा बलमा हुन्छ।
बनाउनेले पनि कस्तो प्रविधि बनाईदिएछ यार,
शुन्य हुन्छ सँगै हुने, पराई अगल बगलमा हुन्छ।