समय भर्सेस दशैँ

केटाकेटी हुँदा आउँथ्यो दसैँबेस्सरी आउँथ्यो आकासमा उज्यालोफुल्थे सयपत्री, गोदावरी र मखमलीबज्थ्यो मालश्री धुनर छुन्थ्यो मनको गह्रासम्मघन्कन्थे रेडियोमा शुभकामनार थर्कन्थे गाउँ बस्तीधुन्धान आउँथ्यो बास्नाकटराइजको घाँघरधान खेत र कोदो बारीदेखिन्थे उज्यालालाग्थ्यो दसैँ त लागेको छ तिनलाई पनिकमेरो र रातो माटोलेउज्यालिन्थ्यो घरघर भन्दा कैयौँ गुणा उज्यालिन्थ्यो मनगज्जबको हुन्थ्योसुकाएको मसलाबाट निकालिएकोदालचिनी र सुकुमेलको स्वादथियो बेग्लैचिउरा कुट्ने चटारोका आमाहरुसँग सँगै […]

संक्रमणकाल

पिपला ढुङ्गाना कोखको मुल्य तोकिएको समयमातिमीले मलाईग्रहण गर्नै हुँदैनथ्योआमामलाई मान्छे भएर जन्मनु थियोबित्थामायो दुनियाँ देख्न हत्तारमाच्यापिँदै निस्किएँ मर फेर्दैछु स्वासवादको गन्ध मिसिएको हावामा ।जसले निम्त्याएको छ खतरातिम्रै अस्तित्वमाथि डर छकतै म मान्छे हुनु पहिले नैवादको खोलले ढाकिएरनिसास्सिएँ भने ?पारियो अबरुद्ध भने मेरो गला ?कसाई दाजुले कुखुरा निमोठे जस्तैनिमोठियो भने मेरो घाँटी ?बर्गर हाउसको किचनमा प्याक […]

राता मान्छे

पिपला ढुङ्गाना कसैले भन्योरातो हुन्छ पैसाको मुखसानोमा बा भन्नुहुन्थ्योरातो हुन्छ बाघको मुख भनेरबासँगै चिडियाखाना घुम्दाबाघ नदेखेपछिरातै भएको थियो मेरो अनुहार पनिरातै थियो दशैँको मुहाररातै थियो कुलपुजाको जमीनहो, रातै थिएदशैँको अक्षता लागेका केहि थान दक्षिणात्यो बेला मैले देखेको अर्को राता मुख थिएराँको बोकेका मान्छेहरुको बा, यिनीहरू बाघ नभएर पनिराता किन छन् ?मेरो प्रश्नको उत्तर फर्काउँदारातै भएको […]

रोकियो

साँच्चै अचम्मकै मझधारमा रोकियो पानी माग्दै जिन्दगी किनारमा रोकियो देख्नेले अनेक देखे भाग्य पनि मुहारमा घुमिफिरी कुरा उहि निधारमा रोकियो ज्याला लिएर गुजारा गर्नेले बिर्से सास फेर्न जब राहत राजनितिको आधारमा रोकियो सबै भएर पनि खल्लो लाग्यो आफ्नो भाग जब स्वादको जस सबै अचारमा रोकियो दिनु पर्ने नदिनु पर्ने सबै दियो समयले मात्रै प्रेम झ्यालखानाको […]

मान्छे हुनुको अभिनय

-पिपला ढुङ्गाना अप्रत्याशित समय भावावेशको संघार केहि मिठा त केही तिता आफ्नै जिन्दगीले बाँचेको जिन्दगानी पोल्टाभरिको उकुसमुकुस, र मुठ्ठीभरिको सकस साक्षी राखेर एक फाँको मुस्कान चपाइरहन्छ मान्छे समाज नामक सर्कसमा स्थापित गरिराख्न आफूलाई सडिसक्छ जिन्दगी मुर्दाघरमा राखेको लाश जसरी डसि डसि लम्पसार पार्ने उहि समाजको मझेरीमा त्यहि पनि लगाइरहन्छ मान्छे जिन्दगी जिन्दावादको नारा। अनि चिच्याउँछ […]

तीतो चिठी

पिपला ढुङ्गाना प्रसव पीडाले छट्पटाइरहेकी बनिनसकेकी आमाले सन्तान जन्मिनुँको पूर्व सन्ध्यामा जमिन जतिकै उचाइको आवाजमा मागिन् आगोको मसीले भावना कोर्ने अनुमति र भनिन् जुनाफ एकैछिन पर्खनुहोस् एउटा तीतो चिठी लेख्न चाहन्छु मेरो शल्यक्रिया हुनु अघि नै । चिठीको व्यहोरा यस्तो छ प्रिय सन्तान तिमी जन्मिनु भन्दा केही समय मात्रै अगाडि तिम्रा लागि यो चिठी लेख्दैछु […]

भुइँमान्छेको नारा

पीपला ढुंगाना ए मलाई नङ्ग्याउन लागिपरेका मान्छेहरू ! म नाङ्गै छु सदियौँदेखि निडर भएर उभिएको वस्त्र च्यातिएको जुलुङ्गोजस्तो । जसको लज्जा जमानामा नै लुटिसके एक हुल बाँदरहरूले अनि थिल्थिलो हुने गरी भिजाएर छाडेको छ बेइमानी झरीले मक्किने गरी कोमल मुटु । ख्याल राख्नु तिम्रो निच वस्त्रको जो खुस्किएला रङ्गमंचमा, बिस्तारै मच्चिएला कोकोहोलो र, ताली बजाएर […]

मुकुण्डो भित्रका मान्छेहरु

मुकुण्डो भित्रका मान्छेहरु मान्छे प्रेमको जाल रचेर आफ्नो जरुरत पुरा गर्न यति विघ्न हतारमा छन् कि कुल्चिन्छन् आफ्नै प्रेम लत्याउँछन् आफ्नै बचन रेट्छन् विस्वासको घाँटी तैपनि भन्न छाड्दैनन् म प्रेमको असली पुजारी हुँ बिर्सिएर हिजो भाषणमा के के भनेको थिएँ किनकी त्यो बचन बचन नभएर मिथ्या भाषण हुन्छ जसलाई प्रेम सम्झेर ठुलो भुल गर्छन् मन […]

परदेशी लाइ पत्र

आमा फर्कदैछु आफ्नै मुल थलो बोकेर एक पोको भोक लिएर अलिकति साहस साथ लागेर केही थान संगीको किनकी भरोसा आफ्नै माटोको लाग्दो रहेछ झल्झली याद आइरहेछ छाडेर घर सपना किन्न हिँडेको दिनको मुटु भन्दा पनि पेट ठूलो हो सिकाउँदैछ समयले र त म मुटु जस्तो शहरलाई हल्लाएर बिदाइको हात चाल्दैछु पाइला सम्झेर आफ्नै हरियो खोरिया […]

बन्दी

पीपला ढुंगाना सोच्दैछु ति खाली बाटाहरू के गर्दै होलान् यतिबेला! मैले सम्झिएजस्तै, कल्पनाको पाइला लम्केजस्तै, यिनीहरू पनि सम्झन्छन् कि सम्झदैनन् होला, आफ्नाे सदाबहार बटुवालाई? एउटा घेरा लगाइएको खुल्ला आकाशमुनि म मथिङ्गलमा तिनै बाटाकाे यादमा गाेलचक्कर मारिरहेछु जस्तो कि परपुरुषको समागममा चरमोत्कर्षमा पुग्छे घर देशको दुखले लखेटेर परदेशले खरिद गरेको एउटी अवला सम्झेर आफ्नो प्रिय पुरुष,! […]

आमा

पीपला ढुंगाना ‌अँधेरो मझेरीको जून हुन् उनी जसले सँधैभरि उदाइरहनु पर्छ झलमल्ल भएर बादलिने अधिकार छैन उनलाई किनकी उनी आकास होइनन् बादल लाग्ने अधिकार त केवल उचाई सँग हुन्छ सगर सँग हुन्छ कि त हुन्छ सागर सँग पुर्ण गहिराइ सँग उनी न पुर्ण गहिरिन पाउँछिन् न पुर्ण उचाई छुन कर्तव्यको दायराले निलुन्जेल सम्म पानीको रफ्तारले […]

रंगिन फूल

म सडक बाटाेमा रंगिन फूल फूलेकाे देख्छु अनेक रंगका फलफूल पनि देख्छु देख्छु कहिले एकाध हरिया पहिरन देख्छु कहिले मायालु बच्चाहरु अनि मलाई केवल ती एक जाेर अाँखाकै याद अाउँछन्!

म मन्दिर हूँ

लाग्छ म मन्दिर हूँ र मलाई मन परेको मान्छे भर्खरै मात्रै पार भयो म देखि मलाई बाँया पारेर र थाहा छ उ अब कहिल्यै फर्केर आउँदैन यो बाटो र पाँउदिन मैले उसको दाँया पर्ने अबसर!!

स्वतन्त्र

भरोसाको डालीमा बिस्वासको पंन्जाले समातेर नै चरो आज स्वतन्त्र छ। शंकाको दाहसंस्कार गरेरै निस्कियो होला उ सपनाको उचाई चुम्न र त निस्फिक्री उडिरहेछ नाथे गुलेलीको डर धूलोमा उडाएर।

नारी

लिएर दायित्व बढाएर जिम्मेवारी सहेर उकुसमुकुस जो चुपचाप मुस्कुराउँछे आफ्ना हरुको लागि खाली कसौँडिको आवाजलाई निलेरै भन्छे म टन्न छु न थाक्छे उ कहिल्यै आफ्ना हरुको नजरमा न दिक्क मान्ने अधिकार छ उसलाई न सक्छे दौडिन बनेर स्वतन्त्र किनकि पैतालाको चालले नापिन्छ उसको स्वभाव कड्किएर बिमति जनाउने अधिकार उसै दिन गाडिन्छ सायद उसको सालनाल सँगै […]

प्रेम आब्हान र स्मृति

नामको भोकले दौडिएको एउटा मनुवा

जब नियतिको मझेरीमाकैयौँपटक पछारिन्छठोक्किन्छ, पल्टिन्छ,अनि बजारिन्छ कर्मको बलँेसीमासमयले अबेला गरिदिन्छ बिर्सेरैपर्खाइमा आफ्नो उभिने पालो देखिरहन्छ सपनाकिनकि सपना देख्नुउसको अन्तिम लक्ष्य हो ।या भनौँ आदत भएको छ उसलाईऊ कसरी पो मारोस्नाम रूपी भोकको कीरामनको कुनाबाट ?सपना देख्नु त नियति हो जिन्दगीकोकसरी निमोठ्न सक्छ र  मान्छेआफ्नै सपनाको घाँटी ?जिन्दगी आखिरलड्नु र उठ्नु नै त हो जानेरै पनि फगत […]

रोएँ

बाँच्नु र मर्नु

पिपला ढुङ्गाना कतै बाँचेर मरिरहेछ जिन्दगी कतै मरेर बाँचिरहेछ, कहिले मर्नु न बाँच्नुको दोसाँधमा कहिले बाँच्नु र मर्नुको संघारमा साँच्चै जिन्दगी मरेर बाँचिरहेछ या मरेरै बाँचिरहेछ होला? सोध्न मन छ त्यो एक हुल बुख्याचाहरु सँग साँच्चै जिन्दगी बाँच्न त बाँचिरहेछ?

छल

जे हुन्छ जस्तो हुन्छ,अचेल सबै छलमा हुन्छ, जसको शक्ति उसको भक्ति लेखाजोखा बलमा हुन्छ। बनाउनेले पनि कस्तो प्रविधि बनाईदिएछ यार, शुन्य हुन्छ सँगै हुने, पराई अगल बगलमा हुन्छ।

माया

पिपला ढुङ्गाना करले हुँदैन माया, डरले हुँदैन माया तिमी गर्छौ व्यर्थै रहर, रहरले हुँदैन माया, पर्खेर समय त्यो जितौँला प्रित नसोचे जो हुन्छ हुन्छ आफैँ,प्रहरले हुँदैन माया।

रित्तो

दिएर प्यार सारा मन्जुर छु रित्तो हुन नपरोस् ति हातहरूले भिजेका आँखा छुन , रहनु तिमी उस्तै जहाँ पुगोस् जमाना चम्कियोस् नाम सँधै पछि पारेर जुन।।

पुण्य या पाप

पिपला ढुङ्गाना (pipala dhungana) थाहा छैन नजानेरै पुण्य गरेँ या पाप गरेँ तिमी भन्छौ बिना सित्ति दुनियाको सन्ताप गरेँ।। कतै लाग्यो मनमा तिमी अलमलियौ मेरो कारण बनाएर पत्थर मुटु आफ्नै प्रेमलाई ईन्साफ गरँ।।

प्रेम

थाहा छैन नजानेरै पुण्य गरेँ या पाप गरेँतिमी भन्छौ बिना सित्ति दुनियाको सन्ताप गरेँ।।कतै लाग्यो मनमा तिमी अलमलियौ मेरो कारणबनाएर पत्थर मुटु आफ्नै प्रेमलाई ईन्साफ गरँ।।  

कल्पना

  एउटा मिठो सपना यो टुट्यो भने के गरुँला? तिमी सँगै बाँच्ने रहर छुट्यो भने के गरुँला? तिमी माथि बाँधेको यो   भरोशाको   डोरी मलाइ नै छली कतै चँुड्यो भने के गरुँला? आजभोलि लाग्छ डर आफ्नै छाँया देख्दा पनि एक्लै देखि उसले छाडि उठ्यो भने के गरुँला? दुखाएर आफ्नै चित्त फुलाएर सास पनि तिम्रै नाम मा चल्ने […]

त्याग

मेरै साथमा हुँदा पनि तिमिलाइ दुखी देख्नुपरे मुटु काटी बिछोडका कथाहरू लेख्नुपरे भैगो तिमी खुशी हुनु मलाई संसार जित्नु छैन । मेरो खुशी निम्ति तिमीले  पिडा माथि टेक्नुपरे।। नदेखाउनु दुनियाँलाई  पिरले छाति सेक्नुपरे दिनु तिम्रा दुखहरु केशै थाप्छु खेप्नुपरे हन्डर खान दुख पिउन  मलाइ बानी परिसक्यो तर्किएरै जाउला कतै हाँसो तिम्रो छेक्नुपरे।।

मायावी याद

रुँनै लाई पनि बहाना चाहिएको छ यहाँ कहिले उसलाई सम्झिएर रोएँ कतै तिमीलाइ सम्झिएर रोएँ रोएँ कतै आफैँलाइ सम्झिएर कतै सबै बिर्सन लाई रोएँ। बिर्सनलाई रोएको दिन सम्झिएर रोएको दिन साँच्चै उस्तै रोइएनछ रुँन त आँखा नै रोएकतै मिठो स्मृती सँगै कतै तितो इतिहास सँगै तर मन उस्तै दुख्यो उकुसमुकुस अनि छट्पटी उस्तै भयो जिन्दगी […]

अन्तिम लडाइँ

जवानी भरीको माया भरेर बाटेको बिश्वास को डोरीमा धमिरा लागेपछि सपनाहरू बिर्सिएर भोगेको अमिलो जिन्दगीमा मिठास पस्दैगर्दा किरा लाग्न थाल्छ भन्ने जाने देखि प्यारी अामा तिम्रो संझना गाढा भएर अाएको छ। सपनाको बिस्कुन पोको पारेर तिमीले ननिदाएरै  म माथि देखेका सपनाहरुको धज्जी उडिरँहदा हावाको त्यो झोक्काले गाडेको तिम्रो यादको खिल मुटु सम्म बिझ्नेगरि चस्किरहेछ बाबा […]

उद्धघोष

प्रेमको आँधिहुरिमा सिमलको सेतो भूवा उडाएर, पहाड छिचोल्दै फर्केपछिका ढाक्रेहरु जस्तै जिवनको एउटा पहाड मैले पनि काटेको छू एउटा सुन्दर संसारको परिकल्पनामा गन्तव्य पछ्याऊँदै उडिरहेको चखेवा शिकारिको जालमा फसेजस्तो, उर्लदो खहरेको वेगलाई पहाडले छेके जस्तो साँच्चै पिंजडा भित्रको सुगा जस्तै लाग्छ तिमीले र मैले पार गरिरहेको क्षितिज । मान्छेलाई मान्छेले मान्छे बनाएपछि खै कुन देवताको […]

आमा

सपनामा  अाज आमा मझेरीमा बामे सर्दै थिइन् सम्झेर सन्तान रापिलो तापले पिरोलिएर। भनिदिएँ मैले आमा यता पनि सन्तान तिमीले देखे जस्तो खुसी छैनन् सपनाहरूले थिचिएका तृष्णाले गलेका र तृप्ति बिहिन उनिहरुको अनुहारमा मुश्किल छ खुसीको एक धर्शो भेट्टाउन । र पनि अभिनय गरेर बाँच्दैछन् जसरी रंगमञ्चमा अभिनय गर्छ एउटा कलाकार । अामा    दुरी मेटाउन सपना […]

कुरेको त्यो प्रहर

हाम्रै निम्ति कुरेको त्यो प्रहर हुनेछ। प्रेम नै प्रेम को मायावी त्यो शहर हुनेछ।। जब पर्खाइको सिमा अन्तिम तिर ढल्दै  हुन्छ । मेरो सामु तिम्रो प्रेमिल नजर हुनेछ ! ~Pipala Dhungana पिपला ढुङ्गाना

ऊ के गर्दै होला?

ऊ के गर्दै होला? एतिबेला सम्झँदै मैलाइ होला कि हराउँदै आफैँमा होला? म त म त सम्झिएरै हराउछुँ उसैमा साँच्चै उ पनि हराएरै सम्झँदो हो त? ऊ के गर्दै होला एतिबेला?? त्यो थुम्को माथि को बादलु ले ऊसकै झझल्को दिलाइ रहेछ ऊसले पनि हेर्दै होला कि बिर्सियो होला ? हाम्रो माया ऊसले मलाइ सम्झे पनि […]

ढलेको बिद्रोह

मैले उन्मुक्तिको नारा लाउन उसै दिन छाडिदिएँ मेरी अामा जब बुख्याचाहरूको बस्तीमा तिम्रो चिच्याहट विलीन भयो । तिम्रो अस्मिताको लूटमा यो शहरले खुसी मनाईरह्यो। अनि रङ्गीन साँझका लागि ओछ्याइए तिम्रा कुमारी छोरीहरु मैले बिद्रोह त्यसै दिन छाडिदिएँ मेरा बा जब तिमीलाई कठपुतली बनाएर रगतको होली मनाए राक्षस हरुले तिमी उचालियौ र बजारियौ भुइँमा तमाशेहरुको भिडमा […]

चिसो शरीर

एउटा चिसो शरीर थियो ,तातिएको बाटो छेउमा , सुग्घरीलो भिडभाडमा देखेँ उसलाई माटो छेउमा, कुल्चिएरै हिड्थे मान्छे बिर्सिएर मानवता , धर्म गर्ने होडबाजी सबेरै त्यो घाटो छेउमा । शंख घण्टी अावाज त्यो भित्रै पनि सन्नाटा थियो , कोलाहल मै शुन्य थिई उ समाजसेवा को दोबाटो छेउमा , कति गर्छौं? ए दुनियाँ ! ढोंगको खेती बन्द […]

अलग आवाज

तिमी प्रेमज्वाला बढाएर आउनु सरिता जसरी गड्गडाएर आउनु।। – मसँगै रमाई कटाउन यो जुनी ती वैरी र पर्खाल लडाएर आउनु।। – हरेक पल पुजामा पुकारी मलाई र विन्ती ईश्वरमा चढाएर आउनु।। – मुटुमा बनेको लुकाउन घाउ नदि पारी बग्गी अडाएर आउनु।। – नदेख्लान् दुनियाँ रिस  गर्ने हरुले तिनलाई रिसमै वेद  पढाएर आउनु।। –

सदावहार यात्री

अतिक्रमणमापरेको नेपथ्यको सदावहार यात्री म मलाई छिचोल्नु छैन कुनै प्रतिस्पर्धा म्याराथुनकै गतिमा हुँदो हुँ र पनि । – टुकुचाको गल्लीमा नाक थुनेरै यात्रा कटाइ रहन्छु तर कहिल्यै गन्हाएन मलाई छेवैमा सेकुवा बेचिरहेकी आमाको परिश्रम गन्हाएन कसाइ दाजुको रगतले लत्पतिएको हात गन्हायो त केवल एउटा अन्धाधुन्ध अव्यवस्था । – डोकोभरि साग बेचिरहेकाहरु पुल ढाक्ने गरी बसिरहेछन् […]

म र जिन्दगी

म दुर चिहाउन निस्केको मान्छे भुलेछु अासपास चिहाउन नै तिमी भन्दा पर केही देख्दै नदेख्ने भएछु अाँखै अगाडिको सुन्दर क्षितिज शिरै माथिको निलो गगन अाफ्नै भरोसा टेकिएको प्यारो माटो प्यास मेटाउन तत्पर कन्चन पानी फिक्का फिक्का भएछ निर्जीव बनेछ मेरै लागि स्वास भर्ने ठेक्का लिएको वायु सबै सबै बिर्सेर भौँतारिएछु।। तर सर्वथा बिर्सेर देखेको तिमीले […]

समीप

तिम्रो जवानी खाडीमा पग्लिएको अनि कोरियाको हिउँसँगै जमेको जब सम्म यो देशले नियाली रहन्छ , म मान्दिनँ मेरो देशमा गरिबहरुको दिन आएछ! सपनाको पोको बोकेर तिमी लाहुर हिँडेको दिन म यो देशको चुनाबी नतिजाको व्यग्र प्रतीक्षामा छु!

अाँशुहरु 

कहिलेकाहीँ अाँशुहरु झरि अोझेल पारिदिन्छन्। थाहा नपाई परेलिले वर्षा पनि झारिदिन्छन्। संझिएको अाफ्नो मान्छे  छेपारो झैँ रङ्ग फेर्छ लाग्छ जित्ने जंङ्ग पनि अाफ्नाहरु हारिदिन्छन्।