पिपला ढुङ्गाना

कसैले भन्यो
रातो हुन्छ पैसाको मुख
सानोमा बा भन्नुहुन्थ्यो
रातो हुन्छ बाघको मुख भनेर
बासँगै चिडियाखाना घुम्दा
बाघ नदेखेपछि
रातै भएको थियो मेरो अनुहार पनि
रातै थियो दशैँको मुहार
रातै थियो कुलपुजाको जमीन
हो, रातै थिए
दशैँको अक्षता लागेका केहि थान दक्षिणा
त्यो बेला मैले देखेको अर्को राता मुख थिए
राँको बोकेका मान्छेहरुको

बा, यिनीहरू बाघ नभएर पनि
राता किन छन् ?
मेरो प्रश्नको उत्तर फर्काउँदा
रातै भएको थियो बाको मुख पनि
लाग्थ्यो, हामीले मुक्ति पाउने
क्रान्तिको आगो बल्छ कि उसैबेला
र, डढाउला कि मेरा बालाई !

जतिबेला मेरा मसिना नशाहरुमा
उम्लिन्थ्यो रगत कता कता
मनले गाउँथ्यो
जिन्दावाद र मुर्दावादको नारा
लाग्थ्यो, यी राता मान्छे सँगसँगै हिँडु
र, बौलाउँ उसैगरी
जसरी बौलाइरहन्थे ती रातको अँध्यारोमा
छलेरै स्याटेलाइट राज्यको

उ बेला
तिनै भर्भराउँदो रातो
राँको बोकेका च्यामे दाइलाई
अलि अस्ति हो मैले पत्रिकामा देखेको
रातो मुख लगाएर
लिएर भोक मेटाउने याचना
थापिरहेथे कछाडको फेरो
शासकको आँगनमा
ठिक उसैबेला भारी पुष्पवृष्टि भो आकाशबाट

रामे दाइहरुको राँके जुलुसले ल्याएको
गणतन्त्र दिवस थियो त्यो दिन
सायद चिल्लो र रातो हुनुपर्छ
त्यो शासकको मुख पनि
हो, बाघको जस्तै
हो, पैसाको जस्तै
ठ्याक्कै तानाशाहको जस्तै
र, त गर्जिरहेछ
रुख चढाउने टेकोहरुको टाउकोमा टेकेर
गाँस खोस्ने धावा ।